Δρ. Δανιηλίδης Λάζαρος

‘’Έχω σάκχαρο’’  όπως λέει ο λαός μας . Αγγίζουν το 10% του πληθυσμού οι πάσχοντες από σακχαρώδη διαβήτη . Μία από τις μάστιγες της εποχής μας .

Ένα μεγάλο ποσοστό των σακχαροδιαβητικών πάσχουν στα κάτω άκρα τους και αυτό ονομάζεται στην ιατρική ‘‘διαβητικό πόδι’’.

Δύο είναι οι κύριες αιτίες για το διαβητικό πόδι :

α) η αγγειοπάθεια και β) η πολυνευροπάθεια .

Τα προβλήματα που αναφύονται από το νόσημα αυτό είναι πολλά και ποικίλα . Λόγω της πολυνευροπάθειας , δηλαδή της εκ του σακχάρου βλάβη των νεύρων , υπάρχουν αισθητικές διαταραχές του τύπου της καυσαλγίας ή του αισθήματος κρύων άκρων , των αιμωδιών (μουδιασμάτων) αλλά και της μειωμένης αίσθησης του πόνου που όπως θα δούμε παρακάτω συμβάλει και συνεισφέρει στην δημιουργία της βαρύτατης επιπλοκής του διαβητικού ποδιού , της γάγγραινας .

Λόγω της αγγειοπάθειας δημιουργούνται στενώσεις των αγγείων με συνέπεια την ισχαιμία , την ελλιπή δηλαδή αιμάτωση των κάτω άκρων .

Όπου υπάρχει αίμα (και οξυγόνο) υπάρχει και ζωή , άρα το πόδι των διαβητικών θα νοσήσει ανάλογα με την μείωση της αιμάτωσης του .

Αρχικά θα υπάρξει η διαλείπουσα χωλότητα ή όπως αλλιώς λέγεται ‘’η νόσος των βιτρίνων’’ : Όταν περπατάει ο ασθενής εμφανίζεται πόνος στις γάμπες , σαν μάγκωμα , που τον αναγκάζει να σταματήσει (και να χαζεύει τις βιτρίνες … των καταστημάτων) μέχρι να περάσει ο πόνος .

Όταν η αγγειοπάθεια προχωρήσει εμφανίζονται τροφικές διαταραχές από , αρχικά , πτώση τριχών έως τελικά , ισχαιμικές αλλοιώσεις ακροδαχτύλων (μαύρα δάκτυλα) . Επίσης υπάρχει δυσμορφία ονύχων (πάχυνση και σκλήρυνση) εώς τελικά εμφάνιση δυσίατου έλκους ‘’μίας πληγής που δεν κλείνει’’. Εδώ παίζει ρόλο ή μειωμένη αίσθηση αφής (πόνου) που προαναφέρθηκε και που οδηγεί στην μειωμένη αποφυγή εκλυτικών του έλκους τραυματισμών . Τα ανωτέρω ανήκουν σ΄αυτό που ονομάζεται γάγγραινα , που αν υπάρξει μικροβιακή επιμόλυνση (η οποία είναι πολύ εύκολο , λόγω της ισχαιμίας , να γίνει) τότε η γάγγραινα μετατρέπεται σε υγρή – σηπτική .

Η τελική κατάληξη είναι δυστυχώς ο ακρωτηριασμός των άκρων γιατί η απόφαση που πρέπει να ληφθεί είναι η σωτηρία της ζωής  παρά του σκέλους του ασθενούς .

Η πρόληψη παίζει όπως πάντα σημαντικό ρόλο . Το ‘‘καλύτερα να προλαμβάνεις παρά να θεραπεύεις’’ έχει βαρύνουσα σημασία στο διαβητικό πόδι .

Η απάντηση στην ερώτηση αν το διαβητικό πόδι είναι αναμενόμενη επιπλοκή ή οφείλεται σε κακή ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη , είναι μονοσήμαντη : Δηλαδή η σωστή ρύθμιση του σακχάρου με φάρμακα είναι απαραίτητη για την όσο το δυνατόν πρόληψη αλλά δυστυχώς ‘’διαβητικό πόδι’’ μπορεί να εμφανισθεί και σε διαβητικούς  ασθενείς που ρυθμίζουν πολύ καλά το σάκχαρό τους .

Απαραίτητα είναι : η επιμελής καθαριότητα των άκρων – η αποφυγή τραυματισμών και εδώ επισημαίνεται η μεγάλη σημασία του σωστού τρόπου κοπής των ονύχων και τέλος να φοράει ο σακχαροδιαβητικός ‘’σωστό παπούτσι’’ . Η μη ύπαρξη παχυσαρκίας βοηθάει έμμεσα μέσω της ευκολότερης σωστής ρύθμισης του σακχάρου , πού παίζει σημαντικό ρόλο .

Απαραίτητη επίσης είναι η παρακολούθηση και ο ιατρικός περιοδικός έλεγχος της αιμάτωσης και της εν γένει κατάστασης των κάτω άκρων των διαβητικών .

Η θεραπεία του ισχαιμικού διαβητικού ποδιού πριν φτάσουμε στων ‘’θεραπευτικό’’ ακρωτηριασμό , γίνεται με φαρμακευτικές ουσίες που δυστυχώς λίγα πετυχαίνουν και με αγγειοχειρουργικές επεμβάσεις (stend , bypassκλπ.) .

Δυστυχώς όμως και αυτές πολλές φορές αποτυγχάνουν γιατί οι βλάβες των αγγείων από το σάκχαρο εντοπίζονται (και) στα μικρά αγγεία , είναι δηλαδή μικροαγγειοπάθειες , όπου η αγγειοχειρουργική παρά την μεγάλη πρόοδο της δεν μπορεί τόσο να βοηθήσει . Για τα συμπτώματα της πολυνευροπάθειας η χορήγηση βιταμινών που ενδεικνύονται παίζει σημαντικό ρόλο Σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση διαβητικού ποδιού παίζει ένα ένζυμο του οργανισμού η αναγωγάση της αλδόζης . Παγκοσμίως σε λίγες χώρες κυκλοφορούν φαρμακευτικά σκευάσματα που αναστέλλουν κάπως το καταστρεπτικό αυτό ένζυμο . Κάποιες ελπίδες υπάρχουν και σε μια ουσία που υπάρχει σε ένα βότανο από την ζούγκλα της Κεντροαφρικής Δημοκρατίας  το οποίο όπως αποδείχθηκε στο Πανεπιστήμιο της Θες/νίκης αναστέλλει 100% το ένζυμο αυτό . Γι’ αυτό το βότανο η έρευνα πρέπει να συνεχισθεί γιατί πολλές φορές στην ιατρική , προϊόντα από την φύση έχουν δώσει τη θεραπευτική λύση . Τέλος στην θεραπεία του διαβητικού ποδιού σημαντικά προσφέρουν το υπερβαρικό οξυγόνο και η οζονοθεραπεία ειδικά για τα δυσίατα έλκη , ενώ για την μικροαγγειοπάθεια και την πολυνευροπάθεια πολλά υπόσχεται μια θεραπεία που ονομάζεται chelation (ή χηλίωση στην ελληνική γλώσσα) .

Η χηλίωση εφαρμόζεται για την χρόνια αποφρακτική αγγειοπάθεια εδώ και πολλά χρόνια στο εξωτερικό (προσφάτως και στην χώρα μας) , μελετάται δε τα τελευταία χρόνια  σε πάνω από εκατό νοσοκομεία της Αμερικής (πανεπιστημιακά και δημόσια) , σε μια πολυκεντρική έρευνα που οργανώνει το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ .

Σε πολλές περιπτώσεις έχει σώσει διαβητικά πόδια από τον ακρωτηριασμό όταν οι άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις απέτυχαν . Φυσικά μπορεί να εφαρμοσθεί και ‘’προληπτικά’’ πριν από τα τελικά στάδια της νόσου .

Δρ. Δανιηλίδης Λάζαρος

Διδάκτωρ Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου, Χειρουργός

Πρόεδρος της Μακεδονικής Εταιρείας Ομοιοθεραπευτικής (Μ. Ε. Ο. ) .

τ. Αντιπρόεδρος Ελληνικής Εταιρίας Ομοιοπαθητικής Ιατρικής (Ε. Ε. Ο. Ι.) .

Τακτικό μέλος G. O. S. (Γερμανικής εταιρείας εφαρμογών όζοντος στην Ιατρική)